Andere informatie en diensten van de overheid: www.belgium.be

#PlekVrij

Vlag Oekraïne
#PlekVrijBen je bereid om mensen uit Oekraïne te huisvesten? Bedankt voor jouw solidariteit! 

Neem contact op met je gemeente. Beschrijf duidelijk hoeveel plaatsen je vrij hebt en om welke soort accommodatie (bijvoorbeeld een slaapkamer, een kot…) het precies gaat. Vermeld ook zeker jouw contactgegevens en adres en eventueel je gezinssamenstelling.

De gemeente zal deze info centraliseren en bezorgen aan het Nationaal Crisiscentrum. 

Voor meer informatie kan je terecht op de website van je stad of gemeente. 

Veelgestelde vragen

Wat zijn de criteria om een plaats ter beschikking stellen?

Er zijn geen specifieke criteria of vereisten. De verblijfplaats moet naast veilig ook kwaliteitsvol zijn en enig comfort bieden. Mensen moeten op een goede manier opgevangen kunnen worden. Er moet geen minimum aantal slaapplaatsen zijn.

Wat zijn de voorwaarden om me kandidaat te stellen?

Elk meerderjarig lid van een kandidaat-gastgezin dient ofwel een uittreksel uit het strafregister voor te leggen aan de gemeente, ofwel een uitdrukkelijke machtiging te verlenen aan de gemeente om dit uittreksel rechtstreeks te raadplegen. De kandidatuur zal niet in aanmerking worden genomen indien één of meerdere meerderjarige leden van het kandidaat-gastgezin dit weigeren of definitief werden veroordeeld voor bepaalde ernstige misdrijven die een risico inhouden voor de fysieke integriteit van de personen op de vlucht. 

Voor hoe lang moet ik iemand opvangen?

Het is moeilijk in te schatten hoe lang deze noodopvang zal duren. Bedoeling is om de eerste nood te ledigen via deze crisisopvang en mensen dan een permanente verblijfsplaats te geven. Je gemeente kan zelf voorwaarden stellen aan de minimale opvangtermijn. Wees je ervan bewust dat het niet makkelijk is om in België snel een eigen woonst te vinden op de huurmarkt.

Wat is de tijdelijke beschermingsstatus en wie komt daarvoor in aanmerking?

De tijdelijke beschermingsstatus is een Europese beschermingsstatus die ervoor zorgt dat bij een hoge instroom van vluchtelingen in de EU, bijvoorbeeld uit Oekraïne, vluchtelingen geen lange procedure moeten doorlopen.

Het gaat om de volgende categorieën van personen:

  • Oekraïners met hun kerngezin die voor 24/2 hun hoofdverblijfplaats in Oekraïne hadden
  • Personen die internationale bescherming of nationale bescherming op grond van staatloosheid hadden in Oekraïne
  • Personen met een permanent verblijf in Oekraïne die niet veilig en duurzaam kunnen terugkeren naar hun land van herkomst.

Welke rechten heeft een Oekraïner met tijdelijke bescherming?

Personen met dit statuut hebben toegang tot alle rechten van een vreemdeling in wettig verblijf: toelating tot de arbeidsmarkt, toegang tot maatschappelijke dienstverlening, et cetera. Kinderen kunnen ook school lopen.

Wat zijn de voornaamste profielen?

Er zijn heel veel vrouwen met kinderen met een opvangnood, maar er zijn ook alleenstaande mannen en vrouwen.

Ik wil graag een minderjarige zonder ouders opvangen. Wat kan ik doen?

Op deze pagina vind je meer informatie.

Wat kan ik doen als het niet ‘klikt’ met hun gasten of omgekeerd?

Het opvangen van mensen is bijzonder nobel, maar niet altijd even evident. Het kan dus dat er in deze periode problemen opduiken waardoor een vervroegd vertrek beter is voor beide partijen. Dat is uiteraard steeds mogelijk. Je neemt dan best contact op met de contactpersoon bij het lokale bestuur om een overplaatsing te bekijken. Ook je gasten geen goed gevoel meer hebben bij hun huidige opvang, kunnen zij dit opnemen met de lokale contactpersoon.

Hoe zit het met de verzekering?

De algemene regelgeving geldt voor wat verzekeringen betreft.

Een familiale verzekering dekt iedereen die onder hetzelfde dak woont. Een persoon met tijdelijke bescherming kan zich inschrijven bij de verplichte ziekteverzekering (ziekenfonds) voor de dekking van medische kosten.

Krijg ik een vergoeding van de overheid?

Nee. Er is geen vergoeding voorzien.

Kan ik een bijdrage aan de kosten vragen aan mijn gast?

Eens je gast aan het werk gaat of een leefloon krijgt, is het logisch dat hij of zij ook moet bijdragen aan de kosten in het huishouden (energie, voeding, …). Maak hier goede afspraken over.

Welke afspraken maak ik het best met mijn gast?

Maak afspraken over het dagelijkse leven, het gebruik van gemeenschappelijke ruimtes, huishoudelijke taken, eventuele financiële bijdragen aan het huishouden, enzoverder. Het is belangrijk dat zowel het gastgezin als de gast zich comfortabel voelt bij de afspraken die gemaakt worden.

Zijn er problemen? Contacteer de gemeentecoördinator of het OCMW om je bij te staan.

Mag ik mijn gast taken laten uitvoeren in huis in ruil voor huisvesting?

Uiteraard mag een gast helpen in het huishouden, zolang jullie beide akkoord zijn en je comfortabel voelen in de situatie.

Het uitvoeren van taken mag echter niet gezien worden als een manier van betaling voor opvang of verblijf. Dit brengt je gast in een erg kwetsbare situatie en kan gezien worden als uitbuiting. Je mag je gast niet inschakelen als goedkope of gratis huishoudhulp.

Moet/kan mijn gast zich domiciliëren?

Je gast kan zich domiciliëren op jouw adres. Dit kan gebeuren als aparte gezinseenheid, waardoor er geen financiële gevolgen zijn voor jou als gastgezin. Verblijft je gast slechts héél tijdelijk bij jou? Dan kan je in samenspraak met het OCMW bekijken of een referentieadres bij het OCMW een mogelijkheid is.

In woonruimten die oorspronkelijk niet bedoeld zijn voor de domiciliëring van personen (sporthal, cultureel centrum, etc.) kan een voorlopige inschrijving worden gedaan en eindigt deze op het moment dat de personen het pand hebben verlaten.

Heeft het opvangen van deze personen impact op mijn uitkering en mijn belastingen?

Zolang het over een tijdelijke opvang gaat, is er geen impact op de categorie leefloon, de inkomensgarantie voor ouderen (IGO), de inkomensvervangende tegemoetkoming (IVT), de integratietegemoetkoming (IT) van degene die opvangt. Er is ook geen impact op je belastingenberekening.

Wat als mijn gast schulden heeft?

Als openbaar en ministerieel ambtenaar moet de gerechtsdeurwaarder er steeds op toezien dat hij handelt in overeenstemming met het voorzorgsbeginsel. Als enige verantwoordelijke voor de tenuitvoerleggingsprocedure is hij in de beste positie om de situatie ter plaatse te beoordelen naar gelang van de omstandigheden die zich ter plaatse voordoen.

De gerechtsdeurwaarders moeten het rijksregister raadplegen, systematisch vóór elke tussenkomst in de woning van een justitiabele tegen wie een tenuitvoerleggingsmaatregel is getroffen.

Hoe gedraag ik me tijdens de eerste dagen?

Zorg ervoor dat je gast tot rust kan komen. Vraag niet (onmiddellijk) naar diens vluchtverhaal. Help je gast met diens basisbehoeften zoals voeding, kledij en medische zorgen. Bied een luisterend oor indien dit nodig is.

Voor meer tips over hoe je kan omgaan met personen met psychische problemen, neem hier een kijkje.

Hoe communiceer ik met mijn gast?

Niet alle personen die gevlucht zijn uit Oekraïne spreken goed Engels. Hier zijn enkele tools die je kunnen helpen bij de communicatie:

Waar kan ik/mijn gast terecht voor professionele ondersteuning?

Het OCMW kan je helpen bij allerhande vragen. Er zijn echter ook heel wat andere instanties die kunnen helpen:

Wat kan ik doen als ik de opvang wil beëindigen maar mijn gast weigert om mijn woning te verlaten?

Als je tijdelijk vluchtelingen opvangt, gaat het meestal om een verblijf zonder officiële huurovereenkomst. 

In juridische termen spreken we dan doorgaans over een “overeenkomst van precair gebruik” (of “overeenkomst van bezetting ter bede”).

In dat geval kan je als eigenaar van de woning op elk moment beslissen om de overeenkomst te beëindigen en de gast vragen om de woning te verlaten. Dat is ook zo als de gast een financiële bijdrage betaalt voor zijn of haar verblijf. Dat is ook zo als de gast gedomicilieerd is op je adres. 

Als je de opvang wenst te beëindigen, dan informeer je je gast daar duidelijk over. Het is aanbevolen om dat ook schriftelijk te doen. Je bent niet verplicht om een reden op te geven of om een schadevergoeding te betalen. Je kan de opvang onmiddellijk of indien nodig op heel korte termijn stopzetten. Om praktische en menselijke redenen, is het wel aanbevolen om redelijke afspraken te maken. In geval van twijfel, kan je je contactpersoon bij het lokaal bestuur contacteren.

Als je gast weigert te vertrekken of als er geen onderling akkoord mogelijk is, dan kan je terecht bij de vrederechter om het conflict op te lossen. Meer informatie over procedures bij de vrederechter lees je in de brochure ‘De vrederechter’.

Als het verblijf wel geregeld zou zijn via een huurovereenkomst (wat weinig waarschijnlijk is bij tijdelijke opvang van vluchtelingen), dan vind je meer informatie over de rechten en plichten van je huurder in de brochure ‘Voorkom Uithuiszetting’.

Als je juridisch advies nodig hebt, kan je terecht bij een advocaat naar keuze of kan je een beroep doen op het aanbod van juridische bijstand.

Klik hier voor deze informatie in het Oekraïens of het Russisch.

Hoe kan ik meer duurzaam een vluchteling thuis opvangen?

Sinds 2016 is het in Vlaanderen mogelijk om vrije ruimtes in de eigen woning te gebruiken om één of meerdere erkende vluchtelingen te huisvesten, die wegens het toekennen van internationale bescherming de asielopvang dienen te verlaten. Dat is ook zo voor mensen uit Oekraïne met een tijdelijk beschermingsstatuut.

Je dient hiervan een melding te doen bij je gemeente. Het kan gaan over een gewone ‘Melding Tijdelijk Wonen’ of ‘Zorgwonen’. Op deze manier werk je mee aan structurele opvang voor mensen op de vlucht. Meteen ben je dan ook als verhuurder van een deel van je woning -zowel juridisch als fiscaal- beschermd.

Wil je meer info hierover? Neem dan een kijkje op deze website: Melding Tijdelijk Wonen (woninggezocht.be) of op Zorgwonen | Vlaanderen.be.

 

Links